باتری یا باطری ؟ کدام درست است؟
در ادامه با بررسی املای باتری یا باطری با ما همراه باشید.
همچنین شما می توانید به صفحه اینستاگرام تک استارت مراجعه کنید.
باتری یا باطری
- پس از آنکه زبان عربی با زبان فارسی ترکیب شدند، استفاده از حروفی که بیشتر در زبان عربی کاربرد داشت به زبان ما اضافه شد،از جمله حروفی مانند : ط . در نتیجه در گذشته که این حروف اضافه شدند،برخی کلمات نیز از نظر املایی تغییر کردند، مانند : طهران – باطری – اطاق – باطلاق
- ولی در زبان اصیل فارسی از حرف “ط” استفاده نمیشد. ولی امروزه چون استفاده از کلمات و حروف عربی بیشتر رواج پیدا کرده است، هر دو نوع املاء استفاده میشود ولی مدل فارسی آن صحیح تر است.
- از طرف دیگر در زبان فارسی ما کلمات ” دخیل ” بسیاری داریم. کلمات دخیل در واقع واژه هایی هستند که از زبان های دیگر وارد زبان فارسی شده‌اند و املای درستی نمیشود به آنها اختصاص داد؛ چرا که ریشهای در خود زبان فارسی از آنها وجود ندارد.
- باتری (باطری) یک کلمه فرانسوی است و ریشه فارسی ندارد.
باتری (باطری) چیست؟
- به طور ساده می‌توان باطری را سلول یا یک پَک شیمیایی (chemical power pack) تعریف کرد که در مواقع نیاز، می‌تواند انرژی شیمیایی را به به انرژی الکتریکی تبدیل کند. یک باتری با انجام واکنش‌هایی شیمیایی درون خود، انرژی شیمیایی موجود را به انرژی الکتریکی تبدیل می‌کند.
- باطری، انرژی برق را در خود ذخیره می‌کند (البته نه به صورت الکتریسیته) آنها انرژی را در پیوندهای شیمیایی ذخیره کرده و در صورت نیاز، به عنوان جریان برق، آزاد می‌کنند. باتری‌ها از آنچه که شما فکر می‌کنید، بسبار ساده‌تر، عمل می‌کنند!
- باطری‌ها از سلول‌های ولتایی تشکیل شده‌اند. هر باطری، از یک الکترود منفی مثبت (کاتد و آند)، یک جدا کننده (separator) و یک محیط رسانا (الکترولیت) برای انتقال یون‌ها، ساخته شده است. این درحالیست که ترکیب آند و الکترولیت، قطب یا سر منفی را می‌سازد.
- نکته: برای جداسازی قطب‌های مثبت و منفی باطری، نیاز به یک جدا کننده مخصوص است. (در ادامه به این مبحث، خواهیم پرداخت)
تاریخچه باتری
- استفاده از باطری، امروزه به قدری فراگیر شده است. که ما آنها را به عنوان وسایل معمولی و ساده، پذیرفته‌ایم. اما قطعا نمی‌توان تاریخچه اختراع و به‌کارگیری باتری‌ها را نادیده بگیریم.
باتری از زمان‌های بسیار قدیم، همراه انسان بوده است! برای اثبات این ادعا، مشاهده‌های تاریخی زیادی وجود دارند:
- در سال 1938 میلادی، مدیر موزه بغداد، در زیرزمین ساختمان موزه، یک باتری قدیمی (که امروزه از آن، به عنوان “باتری بغداد” یاد میشود) را پیدا کرد. مطالعات نشان دادند که این باتری تاریخی، متعلق به 250 سال قبل از میلاد مسیح بود! البته بدیهی است که ساختار این باتری، با آنچه که امروز به عنوان یک وسیله ذخیره‌سازی انرژی برق می‌شناسیم، به کلی متفاوت بود.
- بنجامین فرانکلین (Benjamin Franklin) دانشمند و مخترع آمریکایی، در سال 1974 میلادی و زمانی که با استفاده از مجموعه‌ای از خازن‌های متصل به هم، به آزمایش برق می‌پرداخت؛ از اصطلاح “باتری” استفاده کرد.
- قدیمی‌ترین نمونه باتری قابل شارژ، در سال 1859 اختراع شده است. این وسیله که “lead-acid battery” یا باتری اسید-سرب نامیده میشود. هنوز هم در بسیاری از خودروهای موتوری، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
باتری چگونه کار می‌کند؟
- محیط رسانا یا همان الکترولیت، به دو انتهای باتری (کاتد و آند) اجازه می‌دهد تا در یک واکنش “Redox” با یون‌ها (اتم‌های باردار) ترکیب شوند. کاتیون‌ها (شکل تغییر یافته یون‌ها، بعد از واکنش با کاتد) به قطب منفی باتری رفته و در آن‌جا، الکترونها را ذخیره می‌کنند.
- از آن‌جایی که تمام کاتیون‌ها، بار الکتریکی یکسانی ندارند، ترجیح می‌دهند که از هم‌دیگر، فاصله بگیرند. طبیعی است که آنها، راهی به جز رفتن به کاتد (سر مثبت) ندارند! همین انتقال همیشگی اکترون‌ها از قطب منفی به قطب مثبت، منجر به ایجاد پتانسیل الکتریکی در باتری میشود.
قسمت های اصلی یک باتری چیست ؟
- بخش اصلی باتری توان است که سلول نامیده میشود. هر سلول از سه قسمت تشکیل شده، دو عدد الکترود یا همان ترمینال الکتریکی و یک ماده شیمیایی به نام الکترولیت که در بین الکترودها وجود دارد. برای راحتی و البته ایمنی ما سلول را درون یک محفظه فلزی یا پلاستیکی بسته بندی می‌کنند. دو پایانه الکتریکی مثبت و منفی در خارج از سلول قرار دارد که با الکترودهای داخلی ارتباط دارند. شاید با خود بگویید یک باتری در کل از یک سلول تشکیل شده ویک پوسته پس چرا یک سلول را باتری نمی نامند؟ در پاسخ باید بگوییم ” یک باتری برای قدرت بیشتر از چندیدن سلول تشکیل شده است.”
- هنگامیکه دو الکترود یک باتری را در مداری قرار میدهید (به طور مثال یک باتری را در یک چراغ قوه بگذارید) الکترولیت شروع به فعالیت می‌کند. به آرامی مواد شیمیایی موجود در آن به مواد دیگری تبدیل می‌شوند. که در این واکنش شیمیایی با الکترولیت شرکت می‌کند. درحین واکنش شیمیایی الکترونها از یک ترمینال به سمت دیگری به واسطه مدار بیرونی شروع به حرکت می‌کنند و هر آنچه به باطری متصل باشد را نیرو می‌بخشد. این روند تا زمانیکه الکترولیت کاملا از بین برود ادامه می‌یابد. در نتیجه هیچ واکنش شیمیایی انجام نمیشود و قاعدتا الکترونی هم جابجا نمیشود.
انواع باتری
به صورت کلی، را می‌توان به دو دسته زیر، تقسیم‌بندی کرد:
- باطری های غیر قابل شارژ
- باطری های قابل شارژ
غیر قابل شارژ
- این دسته از باطری‌ها را به عنوان مدل‌های اصلی نیز می‌شناسیم؛ زیرا تنها یک‌بار قابل استفاده بوده و به هیچ عنوان، دوباره شارژ نمی‌شوند. انواع زیادی از باطری های قابل شارژ را به صورت روزانه و در اطرافمان، مشاهده می‌کنیم:
- باطری های قلیایی
- باطری های سکه‌ای
قابل شارژ
- این مدل‌ها، به باطری های ثانویه نیز مشهور هستند؛ زیرا قابلیت شارژ دوباره و استفاده مجدد را دارند. اگرچه قیمت این نوع باطری ها، از نوع غیر قابل شارژ، بسیار بیشتر است؛ اما در عوض، می‌توانید بارها و بارها، از آنها استفاده نمایید.
- اسید- سرب (Lead-acid)
- نیکل-کادمیوم (Ni-Cd)
- نیکل متال هیدرید (Ni-Mh)
- لیتیوم یونی (Li-ion)
فرید رحمانی
